Θυμάμαι ή έμαθα…;

Ως λαός με καλή μνήμη και πολλά γεγονότα στην ιστορία μας που θέλουμε να τα θυμόμαστε και να τα γιορτάζουμε, έχουμε πολλές και διάφορες επετείους. Μαύρες, χαρούμενες, περιττές, αχνές πλέον, σημαντικές, καθοριστικές, πάντως πολλές και διάφορες. Το ζητούμενο όμως είναι να γιορτάζουμε κι απλώς να θυμόμαστε ή να μαθαίνουμε…;

Όλοι οι άνω των –αντα, κάθε χρόνο τέτοια εποχή έχουμε συνηθίσει πλέον ν’ ακούμε τα περί της «μαύρης επετείου» της εισβολής στην Κύπρο, τα περί αποκατάστασης της δημοκρατίας και τέλος πάντων, τις υπενθυμίσεις για τις καλοκαιρινές επετείους της ιστορίας μας.

Μετά ακολουθούν χρονικά οι εθνικές επέτειοι απελευθέρωσης περιοχών απ’ τους οθωμανούς, η νίκη επί των Γερμανών και πάει λέγοντας. Αιτίες κι αφορμές για εορτασμούς και δηλώσεις κι ένδειξη μνήμης δηλαδή. Κι απ’ αυτές μπόλικες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου!

Έχουν όμως νόημα τόσες επέτειοι και τόσοι εορτασμοί αν δεν έχουμε αποδείξει ότι μας έμαθαν κάτι τέλος πάντων όλα αυτά που τραβήξαμε ως λαός και τα έχουμε τοποθετήσει τόσο ξεχωριστά και διακριτά στην ιστορία μας ώστε να τα γιορτάζουμε μια φορά το χρόνο; Έχουν νόημα τα λόγια που απλώς επαναλαμβάνονται πλέον μετά από τόσα χρόνια κι οι εορταστικές εκδηλώσεις που απλώς διαδικαστικά πραγματοποιούνται πλέον, αν δεν υπάρχουν και τ’ ανάλογα συμπεράσματα; Κι όχι απλώς συμπεράσματα που αναφέρουν οι ιστορικοί κι οι αναλυτές αλλά τα συμπεράσματα που χρησιμεύουν ως βάση για την αποφυγή λαθών και νέων καταστροφών και λαθών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες αιτίες επετειακών εορτασμών ή χειρότερα, σε καταστροφές που απλώς χαρακτηρίζουμε ως «μαύρες» επετείους.

Υπάρχουν στιγμές της ιστορίας μας που τα προηγούμενα χρόνια, συγκεκριμένες πολιτικές παρατάξεις που κυβέρνησαν τη χώρα, προσπάθησαν να μεγεθύνουν και να επιβάλλουν ώστε να γιορτάζονται επετειακά. Ο λαός όμως που έχει την καλύτερη μνήμη που κρατάει αυτό που πρέπει κι όχι αυτό που του επιβάλλεται, άρχισε να γυρνά την πλάτη στα γεγονότα που υποτίθεται ότι έγιναν όπως προσπάθησαν να τα σερβίρουν. Υπάρχουν κι άλλες στιγμές στην ιστορία που θα θέλαμε να ξεχάσουμε αλλά οι απόγονοι εκείνων που υπέφεραν φροντίζουν να τα συντηρούν και να τα επαναφέρουν στη μνήμη μας, καλώς ή κακώς.

«Λαός χωρίς μνήμη, λαός χωρίς μέλλον» αναφέρει η σοφή ρήση. Είναι ξεκάθαρο όμως ότι δεν αναφέρεται απλώς στην μνήμη και τις επετειακές εκδηλώσεις ή την επανάληψη δηλώσεων και διαδικαστικών που βαριεστημένα διεκπεραιώνονται κάθε χρόνο. Αναφέρεται στην πραγματική μνήμη και στην εμπέδωση των συμπερασμάτων που έχουν εξαχθεί από τραγικές ή ευχάριστες στιγμές της ιστορίας ενός λαού, στιγμές που επιβάλλεται να θυμάται για την αποφυγή των ίδιων λαθών και παραλείψεων ή την επανάληψη των ορθών αποφάσεων και κινήσεων, αναλόγως.

Το κακό βέβαια είναι ότι όλα αυτά απαιτούν κάτι που οι Έλληνες δυστυχώς έχουμε αποδείξει ότι δεν μπορούμε να το ακολουθήσουμε, τη συλλογικότητα και την ορθή χρήση των όποιων αποτελεσμάτων φέρνουν τα λάθη ή ο ηρωισμός προγόνων μας. Κι έτσι, φτάσαμε στο κατάπτυστο σημείο να μην γνωρίζουμε ακριβώς πότε και κυρίως γιατί, πραγματικά, γιορτάζουμε κάτι. Απλώς το θυμόμαστε χωρίς να έχουμε μάθει απ’ αυτό…

Κι έτσι, με τον λάθος χειρισμό της μνήμης μας ως λαός, πορευόμαστε προς το μέλλον… Αν συνεχίσουμε έτσι, σίγουρα δεν θα πρέπει να περιμένουμε και πολλά θετικά στον δρόμο μας παρά την λαμπρή ιστορία που οφείλουμε να τιμούμε και να θυμόμαστε …